Wie ben jij? 

Ik ben Caroliene Ros. Ik ben 57 jaar oud en Ik werk in de GGZ als ervaringsdeskundige. Ik begeleid transgenders in transitie. Mijn ambitie is om de transgenderzorg in Twente op de kaart te zetten.

In wat voor een omgeving ben je opgegroeid?

Ik ben geboren en getogen op Scheveningen. Van daar ben ik in de jaren '70 naar Hardenberg verhuisd. Dat was heel anders, ik woonde daar op het platteland. Ik ben in een heel vrij gezin opgevoed waar open gesproken werd over geloof. 

Wanneer merkte jij dat je niet cisgender bent? 

Ik merkte aan het begin al dat ik best anders was dan de andere kinderen op school. Ik was erg modebewust en in Hardenberg kwam de mode heel langzaam aangewaaid. Ik kreeg er vaak opmerkingen over. Op de mavo zat er een jongen bij mij in de klas en die kwam toen uit de kast. Hij is toen weggepest. Dit maakte het super lastig voor mij, want in de puberteit had ik al het gevoel dat ik anders was. Of het homoseksualiteit was of in het verkeerde lichaam zitten, wist ik nog niet. Door dit voorval bleef de deur voor mij dicht en heb ik mijn gevoelens voor mijzelf gehouden.

Wat gaf de doorslag dat je echt transgender bent en niet homoseksueel?

Mijn buurman tijdens mijn studententijd was homoseksueel. Ik ben met hem een keertje mee gaan stappen, onder andere naar een homobar. Hier voelde ik mij thuis. Er werden daar ook travestie- en drag-avonden georganiseerd. Mijn buurman deed zelf ook aan drag en nodigde mij uit het ook een keertje te proberen. Hij had waarschijnlijk al meer door dan ik. Ik heb dit op een avond gedaan en dacht, “hiermee wil ik het café wel uitlopen”. Ik wil dit altijd wel, de hele dag. Destijds heb ik dat nooit durven vertellen, omdat ik mij daarvoor schaamde.

Wat voor beeld had je van transgender personen tijdens het opgroeien?

In mijn tijd was het lastiger om achter het bestaan van transgender mensen te komen. Er was nog geen internet en niks over op tv, hooguit Kelly en het programma ”Voor de Vuist Weg” van Willem Duis. Door de gevoelens die ik had, ben ik een keertje naar de bibliotheek gegaan om er iets over te vinden. Ik vond uiteindelijk summiere informatie over transseksualiteit. In de boeken werd het ook vaak gekoppeld aan seks, prostitutie. Ik had er hierdoor zelf een slecht beeld over.

Wanneer kwam je uit de kast?

De coming-out kwam ongeveer dertig jaar na mijn travestie-avonden, op mijn 48e.

Heb je er spijt van dat het zo laat was?

Nee en ja, als ik het toen had gedaan, had ik mijn vrouw en kinderen niet gehad. Ik ben getrouwd geweest en ben daarin ook gelukkig geweest. Mijn gezin was alles voor mij. Ik wilde hun geen pijn doen en heb het daarom zo lang voor mijzelf gehouden.

Wat heeft je het meest geholpen in het proces van de coming out?

Ik vond het heel lastig om uit de kast te komen bij mijn gezin. Ik heb in het geheim diverse gesprekken bij een psycholoog gehad. Ik heb heel lang geprobeerd om de gevoelens een plek te geven en te blijven leven hoe ik destijds leefde. De psycholoog zei echter: “Dit ga je mentaal niet trekken, het wordt een moeilijke beslissing. Je beneemt je uiteindelijk een keer van het leven omdat je ongelukkig met jezelf bent. Hierdoor laat je je gezin achter met een hoop vraagtekens. Of je vertelt het ze. Als je het vertelt, dan kunnen ze zelf een keuze maken met wat ze willen.” 

Hoe ging de coming-out uiteindelijk?

Het was heel moeilijk. De dag dat ik besloot om het te vertellen, ben ik naar mijn zus gereden. Haar heb ik het als eerste verteld en zij reageerde positief. Ik vroeg haar om advies over hoe ik het nou moest aanpakken. Zij had ook geen idee, ik moest het zelf inschatten. Ik heb het uiteindelijk verteld aan de hand van een documentaire: ‘I Am a Woman Now’. Ik heb mijn partner die documentaire laten zien en gezegd dat ik precies zo ben. Ze vond het lastig, heel zwaar. We hebben het er samen over gehad hoe we het de kinderen moesten gaan vertellen. Ze vertelde mij dat ze het eerst zelf wilde verwerken voor we het de kinderen zouden gaan vertellen. Ze heeft de tijd genomen, maar uiteindelijk begonnen de kinderen te merken dat er iets tussen ons speelde. Uiteindelijk hebben we het beide kinderen tegelijk vertelt.

Hoe reageerde je gezin?

Het kwam enorm binnen. Voor haar gevoel stortte haar wereld in. Ik was in die zeven weken al wel aan het veranderen. Mijn kledingstijl veranderde langzaam naar meer vrouwelijk. Mijn zoon had al wel vermoedens, maar hij dacht dat ik misschien homoseksueel zou zijn. Iets wat mij enorm raakte was dat ze zeiden “je bent en blijft onze vader, we blijven van je houden”. Ik word er nu nog steeds emotioneel van. Mijn ex-partner en ik hebben nog geprobeerd om samen te blijven, maar uiteindelijk hebben we samen besloten uit elkaar te gaan. 

Zijn er specifieke reacties in het bijzonder bijgebleven?

Ik werkte destijds in de optiek, een nette wereld. Op de werkvloer droeg ik geen stropdas zoals mijn mannelijke collega’s, maar ik droeg een sjaal. Op een gegeven moment zei mijn leidinggevende tegen mij: “Ik heb liever niet dat je een sjaal draagt. Klanten zien je als homo.” Uiteindelijk heb ik hem verteld dat ik transseksueel ben en mij een vrouw voel. Hij vond dat lastig, hij zei letterlijk: “Dit gaat niet in deze winkel, door klanten wordt dit niet geaccepteerd.” Hij ging op zoek naar een andere oplossing, zodat ik wat meer achter de schermen kon werken. Ik werd vaak overgeplaatst naar andere vestigingen. Op de werkvloer stond ik als man. In Zwolle, waar ik langere tijd heb gestaan, zei mijn leidinggevende uiteindelijk: “Van mij mag je op de werkvloer staan als vrouw, je moet je wel aan de vrouwelijke regels houden. Niet te korte rokjes, niet te sexy.” De directie van het concern vond dit niet goed. De leidinggevende heeft het echter altijd voor me opgenomen. Door een overschot aan personeel destijds, werd mijn contract uiteindelijk niet verlengd. Dit was in 2012. 

Zou je jouw transitieproces in het kort willen omschrijven?

De eerste fase was mezelf accepteren. Daarna meldde ik me aan via mijn huisarts bij een psycholoog. Ik moest een jaar wachten voordat ik überhaupt ergens aan kon beginnen. In dat jaar ben ik wel zelf eerst vrouwelijker gaan kleden. Eerst binnenshuis en daarna ook buitenshuis. Dit probeerde ik zoveel mogelijk in overleg met mijn gezin te doen, zij moesten wennen aan deze verandering en hadden moeite om mijn tempo bij te houden. Het was voor hun een rauw proces, hun vader en partner veranderde in een vrouw. Bij de psycholoog werd ik meegenomen door de stappen van de transitie, wat ik kon verwachten en hoe ik daar mee om moest gaan. Na een aantal gesprekken kreeg ik groen licht om te beginnen aan de hormonen, deze nam ik ongeveer een jaar. Door de hormonen is mijn lichaam veranderd, ook mijn gezicht. In dat jaar dat je start met de hormonen word je nauw gevolgd door de psycholoog en mag je uiteindelijk ook de operatie ondergaan.

Wat is het beste dat je is overkomen sinds je transitie?

Dat ik eindelijk mezelf heb gevonden. Ik speel geen rol meer. Ik kan eindelijk weer liefde geven. 

Wat betekent Coming Out Day voor jou? 

Deze dag laat we de samenleving weten dat wij niet anders zijn dan anderen. Er is een diversiteit aan mensen waar gehoor aan gegeven moet worden. De dag brengt ook een aantal vraagstukken met zich mee waar mensen bewust van worden: “waarom is het vies bij twee mannen als ze elkaar een zoen geven, maar bij een man en vrouw is het normaal?”

Wat vind je ervan dat je uit de kast moet komen voor zowel je genderidentiteit als seksuele geaardheid?

Heel slecht. Waarom zou ik anderen moeten vertellen dat ik trans ben? Ik leef nu in het geslacht wat bij mij hoort. Waarom moet ik dan alsnog vertellen dat ik eerst een man was? 

Wat wil je meegeven aan mensen die nu in het proces zitten van uit de kast komen?

Wees trots op jezelf. Waarom andere mensen jou afkeuren, daar kan ik niet bij. De negatieve reacties zijn niet jouw probleem, het is hun probleem. 

Wat zou je tegen jezelf vertellen voor het moment dat je uit de kast ging komen?

Je mag er zijn. Wees jezelf. Je bent niet alleen.

Benieuwd naar meer coming-outverhalen? Houd onze website in de gaten voor diverse interviews ter ere van Coming Out Day. En kijk aanstaande zondag om 20:00 naar het interview met ‘Umut’. In deze special gaat OUTtv in gesprek met een jongeman die binnen een strenggelovige omgeving uit de kast kwam als homoseksueel.

Interview & tekst door Simone Dekker